Kanun Değişikliğinin Usuli Müktesep Hakkın İstisnası Olması

Kira Hukuku
1

Temyiz edilen karar, mahkemece uyulan bozma ilamlarında belirtilen hukuki esaslar gereğince verilmiş olup, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen temyiz sebeplerinin incelenmesi artık mümkün değildir.

Ancak, Yargıtay’ın bozma kararından sonra tahkikata ilişkin bir işlem yapılması halinde, tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilmesine imkan tanıyan bir kanun hükmü yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle, kanun değişikliğinin usuli kazanılmış hakkın istisnası olması sebebiyle önceki bozma kararına uyulması ile davalı lehine doğan bir usuli kazanılmış haktan bahsedilemez.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2023/242
Ka­rar No : 2023/386

I. DAVA
Da­va­cı; da­va­lı ile 23.01.2004 ta­rih­li kira söz­leş­me­si­ni im­za­la­ya­rak ilk beş yıl için kira be­de­li­nin be­lir­len­di­ği­ni, 6. yıl­dan 15. yıla ka­dar kira be­de­li­nin ise 5. yıl için be­lir­le­nen kira be­de­li­ne Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­nün yıl­lık kira ar­tı­şı­nın ek­len­me­si ile bu­lu­na­cak be­del ol­du­ğu­nun dü­zen­len­di­ği­ni, bu dü­zen­le­me doğ­rul­tu­sun­da 6. yıl­dan iti­ba­ren kira be­de­li ÜFE oran­la­rı üze­rin­den ar­tış ya­pı­la­rak be­lir­len­di­ği hal­de 2013 yılı kira be­de­li­nin ÜFE ora­nı dik­ka­te alın­mak­sı­zın %10 ora­nın­da ar­tı­rı­la­rak ay­lık 25.138 TL ta­lep edil­di­ği­ni, 08.05.2013 ta­ri­hi iti­ba­riy­le ta­hak­kuk et­ti­ri­len 61.621,38 TL kira be­de­li­nin da­va­lı ida­re he­sa­bı­na ih­ti­ra­zi ka­yıt­la öden­di­ği­ni, ar­tı­şın fa­hiş ya­pıl­dı­ğı­nı ile­ri sü­re­rek; 2013 yılı için öden­me­si ge­re­ken kira be­de­li be­lir­le­ne­rek ih­ti­ra­zi ka­yıt­la öde­nen 61.621,38 TL’den faz­la öden­di­ği tes­pit edi­lecek ba­ki­ye tu­tar­dan şim­di­lik 500 TL’si­nin iade­si­ne ka­rar ve­ril­me­si­ni is­te­miş, bi­rin­ci boz­ma ka­ra­rın­dan son­ra ve­ri­len 13.03.2017 ha­va­le ta­rih­li ıs­lah di­lek­çe­siy­le ta­le­bi­ni 5.779,40 TL’ye yük­selt­miş­tir.

II. CE­VAP
Da­va­lı; ki­ra­la­nan ta­şın­ma­zın 18.02.2013-17.02.2014 ta­rih­le­ri ara­sın­da kira pa­ra­sı­nın söz­leş­me­nin 25. mad­de­si­ne is­ti­na­den da­va­cı­nın bir ön­ce­ki dö­nem ay­lık ki­ra­sı olan 22.852 TL’ye %10 ar­tış uy­gu­la­na­rak 25.138 TL ola­rak be­lir­len­di­ği­ni, ar­tı­şın em­sal ve ra­yi­ce göre ma­kul ol­du­ğu­nu sa­vu­na­rak, da­va­nın red­di­ni is­te­miş­tir.

III. MAH­KE­ME KA­RA­RI
Mah­ke­me­nin 14.10.2014 ta­rih­li ve 2013/435 E., 2014/436 K. sa­yı­lı ka­ra­rıy­la; da­va­nın red­di­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

IV. BOZ­MA VE BOZ­MA­DAN SON­RA­Kİ YAR­GI­LA­MA SÜ­RE­Cİ
A. Bi­rin­ci Boz­ma Ka­ra­rı
1.Mah­ke­me ka­ra­rı­na kar­şı da­va­cı ve­ki­li tem­yiz is­te­min­de bu­lun­muş­tur.

  1. Yar­gı­tay (Ka­pa­tı­lan) 6. Hu­kuk Da­ire­si­nin 02.03.2016 ta­rih­li ve 2015/6169 E., 2016/1569 K. sa­yı­lı ila­mıy­la; söz­leş­me­de­ki ar­tış şar­tı­nın bel­li ve mu­ay­yen ol­ma­dı­ğı, an­cak da­va­cı ki­ra­cı­nın ÜFE ora­nın­da ar­tı­şı ka­bul et­ti­ği, buna göre ÜFE ora­nın­da art­tı­rım ya­pıl­mak su­re­tiy­le kira be­de­li be­lir­le­ne­rek so­nu­cu­na göre ka­rar ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği ge­rek­çe­siy­le ka­rar bo­zul­muş­tur.

B. İkin­ci Boz­ma Ka­ra­rı
1.Boz­ma­ya uyan Mah­ke­me­ce ve­ri­len 28.09.2017 ta­rih­li ve 2016/750 E., 2017/560 K. sa­yı­lı ka­rar­la; da­va­nın ka­bu­lü­ne, dava ko­nu­su ki­ra­la­na­nın 2013 yılı kira be­de­li­nin 23.931 TL ola­rak tes­pi­ti­ne, 5.779,40 TL faz­la öde­nen kira be­de­li­nin da­va­lı­dan tah­si­li­ne ka­rar ve­ril­miş; ka­ra­ra kar­şı, da­va­lı ve­ki­li tem­yiz is­te­min­de bu­lun­muş­tur.

  1. Da­ire­ce ve­ri­len 26.09.2019 ta­rih­li ve 2018/2252 E., 2019/7170 K. sa­yı­lı ila­mıy­la; da­va­lı­nın sair tem­yiz iti­raz­la­rı red­de­di­le­rek, Yar­gı­tay İç­ti­ha­dı Bir­leş­tir­me Bü­yük Ge­nel Ku­ru­lun­ca alı­nan 06.05.2016 ta­rih­li ve 2015/1 E., 2016/1 K. sa­yı­lı ilam doğ­rul­tu­sun­da boz­ma­dan son­ra ıs­lah ya­pı­la­ma­ya­ca­ğı ge­rek­çe­siy­le ka­rar bo­zul­muş­tur.

C. Üçün­cü Boz­ma Ka­ra­rı
Boz­ma­ya uyan Mah­ke­me­ce ve­ri­len 01.10.2020 ta­rih­li ve 2020/59 E., 2020/762 K. sa­yı­lı ila­mıy­la; da­va­nın ka­bu­lü­ne, dava ko­nu­su ki­ra­la­na­nın 2013 yılı kira be­de­li­nin 23.931 TL ola­rak tes­pi­ti­ne, ta­lep­le bağ­lı­lık il­ke­si ge­re­ği 500 TL faz­la öde­nen kira be­de­li­nin da­va­lı­dan tah­si­li­ne ka­rar ve­ril­miş; ka­ra­ra kar­şı, da­va­lı ve­ki­li ve ka­tıl­ma yo­luy­la da­va­cı ve­ki­li tem­yiz is­te­min­de bu­lun­muş­tur.

2.Da­ire­ce ve­ri­len 07.06.2021 ta­rih­li ve 2021/3440 E., 2021/6066 K. sa­yı­lı ila­mıy­la; da­va­lı­nın tem­yiz iti­raz­la­rı red­de­di­le­rek, 28.07.2020 yü­rür­lük ta­rih­li 7251 Sa­yı­lı Ka­nun ile de­ği­şen 6100 sa­yı­lı Hu­kuk Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu’nun (6100 sa­yı­lı Ka­nun) 177 inci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı ile Yar­gı­tay’ın boz­ma ka­ra­rın­dan son­ra tah­ki­ka­ta iliş­kin bir iş­lem ya­pıl­ma­sı ha­lin­de, tah­ki­kat sona erin­ce­ye ka­dar da ıs­lah ya­pı­la­bi­le­ce­ği hük­mü ge­ti­ril­di­ğin­den ve ya­sal de­ği­şik­li­ğin usu­li ka­za­nıl­mış hak­kın is­tis­na­sı ol­ma­sı se­be­biy­le ön­ce­ki boz­ma ka­ra­rı­na uyul­ma­sı ile da­va­lı le­hi­ne do­ğan bir usu­li ka­za­nıl­mış hak­tan bah­se­di­le­me­ye­ce­ğin­den, da­va­cı ta­ra­fa ıs­lah im­ka­nı ta­nı­na­rak so­nu­cu­na göre ka­rar ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği ge­rek­çe­siy­le ka­rar bo­zul­muş­tur.

D. Mah­ke­me­ce Boz­ma­ya Uyu­la­rak Ve­ri­len Ka­rar
Mah­ke­me­nin yu­ka­rı­da ta­rih ve sa­yı­sı be­lir­ti­len ka­ra­rıy­la; söz­leş­me­de kira ar­tış şar­tı­nın be­lir­siz ol­du­ğu bu ne­den­le da­va­cı ÜFE ora­nın­da ar­tı­şı ka­bul et­ti­ğin­den bu oran üze­rin­den ya­pı­lan he­sap­la­ma­ya göre da­va­nın ka­bu­lü­ne, dava ko­nu­su ki­ra­la­na­nın 2013 yılı kira be­de­li­nin 23.931 TL ola­rak tes­pi­ti­ne, 5.779,40 TL faz­la öde­nen kira be­de­li­nin da­va­lı­dan tah­si­li­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

V. TEM­YİZ
A. Tem­yiz Yo­lu­na Baş­vu­ran
Mah­ke­me­nin yu­ka­rı­da be­lir­ti­len ka­ra­rı­na kar­şı, sü­re­si için­de da­va­lı ve­ki­li tem­yiz is­te­min­de bu­lun­muş­tur.

B. Tem­yiz Se­bep­le­ri
Da­va­lı ve­ki­li; söz­leş­me­de­ki kira ar­tı­şı­na iliş­kin dü­zen­le­me­nin dik­ka­te alın­ma­dan ÜFE ora­nı uy­gu­lan­ma­sı­nın doğ­ru ol­ma­dı­ğı­nı, yar­gı­la­ma sı­ra­sın­da ile­ri sü­rü­len iti­raz­la­rı de­ğer­len­di­ril­me­den sa­de­ce ıs­lah hu­su­su­nun de­ğer­len­di­ril­me­si­nin usul ve ka­nu­na ay­kı­rı bu­lun­du­ğu­nu ile­ri sü­re­rek mah­ke­me ka­ra­rı­nın bo­zul­ma­sı­na ka­rar ve­ril­me­si­ni ta­lep et­miş­tir.

C. Ge­rek­çe

  1. Uyuş­maz­lık ve Hu­ku­ki Ni­te­len­dir­me
    Uyuş­maz­lık, kira be­de­li­nin tes­pi­ti ve faz­la öde­ni­len be­de­lin is­tir­da­dı is­te­mi­ne iliş­kin­dir.

  2. İl­gi­li Hu­kuk
    Bir Mah­ke­me­nin Yar­gı­tay Da­ire­sin­ce ve­ri­len boz­ma ka­ra­rı­na uy­ma­sı so­nun­da, ken­di­si için o ka­rar­da gös­te­ri­len şe­kil­de in­ce­le­me ve araş­tır­ma ya­pa­rak, yine o ka­rar­da be­lir­ti­len hu­ku­ki esas­lar ge­re­ğin­ce hü­küm ver­me yü­küm­lü­lü­ğü do­ğar (09.05.1960 ta­rih­li ve 21/9 sa­yı­lı YİBK).
    Yar­gı­tay Da­ire­sin­ce bo­zu­lan bir hük­mün boz­ma ka­ra­rı dı­şın­da kal­mış olan kı­sım­la­rı ke­sin­le­şir. Boz­ma ka­ra­rı­na uy­muş olan mah­ke­me ke­sin­le­şen bu kı­sım­lar hak­kın­da ye­ni­den in­ce­le­me ya­pa­rak ka­rar ve­re­mez (02.02.1959 ta­rih­li ve 13/5 sa­yı­lı YİBK).

  3. De­ğer­len­dir­me
    Tem­yiz olu­nan ni­hai ka­rar­la­rın bo­zul­ma­sı 1086 sa­yı­lı Hu­kuk Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu’nun (1086 sa­yı­lı Ka­nun) 428 inci mad­de­sin­de yer alan se­bep­ler­den bi­ri­nin var­lı­ğı ha­lin­de müm­kün­dür.

Tem­yiz olu­nan ka­ra­rın; uyu­lan boz­ma ilam­la­rın­da be­lir­ti­len hu­ku­ki esas­lar ge­re­ğin­ce ve­ril­miş ol­ma­sı­na, boz­ma­nın kap­sa­mı dı­şın­da ka­la­rak ke­sin­leş­miş olan yön­le­re iliş­kin ile­ri sü­rü­len se­bep­le­rin in­ce­len­me­si­nin ar­tık müm­kün ol­ma­ma­sı­na, do­la­yı­sıy­la da­va­lı­nın tem­yiz di­lek­çe­sin­de ile­ri sür­dü­ğü se­bep­le­rin ka­ra­rın bo­zul­ma­sı­nı ge­rek­ti­recek ni­te­lik­te bu­lun­ma­dı­ğı an­la­şıl­mış­tır.